W ostatnim czasie głośnym tematem stała się praktyka naliczania przez banki tzw. odsetek od prowizji, która ma powodować możliwość skorzystania z sankcji kredytu darmowego. Wiele firm zajmujących się skupowaniem od konsumentów wierzytelności właśnie na tej konstrukcji opiera swoje pozwy wytaczane przeciwko bankom. Na czym faktycznie praktyka ta polega?
Czy kredytowanie prowizji jest legalne?
Zacznijmy od wyjaśnienia, co to znaczy, że koszty są skredytowane. Udzielenie kredytu wiąże się z różnymi kosztami. Najczęściej obok odsetek występują tzw. koszty pozaodsetkowe, do których nalicza się prowizję, opłaty czy koszty ubezpieczeń. Takie koszty pozaodsetkowe możemy zapłacić z „własnej kieszeni”, jednak najczęściej są one doliczane do kwoty kredytu, tak jakby bank udzielał nam dodatkowego kredytu na pokrycie tych kosztów.
Taka praktyka jest jak najbardziej zgodna z prawem i w wielu przypadkach ułatwia otrzymanie kredytu, ponieważ w wielu przypadkach kredytobiorcy nie mieliby środków na pokrycie niemałych kosztów początkowych.
Kontrowersje budzi jednak fakt, czy od takich skredytowanych kosztów bank może pobierać odsetki. Skoro zarówno skredytowana prowizja, jak i odsetki stanowią koszt kredytu (choć innego rodzaju) należny bankowi, to w praktyce bank nalicza swoje wynagrodzenie od innego wynagrodzenia, zwielokrotniając swój zysk.
Czy banki mogą pobierać odsetki od kredytowanych kosztów?
Problem naliczania odsetek od skredytowanych kosztów nie został do tej pory rozstrzygnięty. Wyroki polskich sądów są różne, a prawnicy nieustannie spierają się o tę kwestię.
Dopuszczalność naliczania odsetek od prowizji ostatecznie miał rozstrzygnąć Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-678/22, wszczętej na skutek wniosku Sądu Rejonowego dla Krakowa-Podgórza w Krakowie.
Nie da się ukryć, że zarówno banki, jak i kredytobiorcy z zapartym tchem czekali na rozstrzygnięcie. Stwierdzenie przez TSUE, że naliczanie odsetek od skredytowanych kosztów kredytu jest niedopuszczalne spowodowałoby falę pozwów kredytobiorców porównywalną (a być może nawet większą) niż pozwy w tzw. sprawach frankowych.
Niestety, na ostateczne rozstrzygnięcie tej kwestii będziemy musieli jeszcze poczekać.
5 grudnia 2023 r. TSUE postanowił o wykreśleniu tej sprawy z rejestru. Co było tego powodem?
Postępowanie przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest ściśle związana z postępowaniem jakie toczyło się przed sądem krajowym, który zadał pytanie. Tymczasem postępowanie główne zostało umorzone przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza.
Obecnie więc kredytobiorcy, którzy nie zgadzają się z praktyką naliczania odsetek od kosztów kredytu mogą samodzielnie dochodzić swoich praw przed sądem, jednak muszą liczyć się z ryzykiem przegrania sprawy, ponieważ nie ma jednolitego stanowiska zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie.
Czy można odzyskać odsetki od kredytu?
Naliczanie odsetek od skredytowanych kosztów kredytu nie jest jednak jedynym naruszeniem jaki można znaleźć w umowach kredytu.
Kredytodawcom bardzo często zdarza się nie sprostać wymogom ustawy o kredycie konsumenckim i przekazywane przez nie informacje są nieprawidłowe lub niejednoznaczne.
Warto pamiętać, że jeśli bank nie przekaże nam konkretnych informacji albo przekaże je błędnie to konsumentowi przysługuje tzw. sankcja kredytu darmowego.
Jakie są warunki skorzystania z sankcji kredytu darmowego?
- Kredytobiorca jest konsumentem (tj. umowa nie została zawarta na cel bezpośrednio związany z działalnością gospodarczą)
- Kwota kredytu jest niższa niż 255 550 zł
- Nie minął rok od dnia wykonania umowy
- Kredytodawca dopuścił się naruszenia przepisów wymienionych w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim
- Kredytobiorca złożył kredytodawcy pisemne oświadczenie
Jakie są skutki sankcji kredytu darmowego?
Po złożenia oświadczenia o sankcji kredytu darmowego kredytobiorca może spłacać kredyt bez odsetek i innych kosztów należnych kredytodawcy, a koszty które zostały już uiszczone podlegają zwrotowi.
Jak sprawdzić czy przysługuje nam sankcja kredytu darmowego?
Tutaj warto poprosić o pomoc specjalistę, który zweryfikuje czy umowa spełnia warunki wymagane przez ustawę o kredycie konsumenckim.
