Czy sankcja kredytu darmowego dotyczy kredytu hipotecznego?

Co to jest sankcja kredytu darmowego?

Sankcja kredytu darmowego to swego rodzaju kara nakładana na kredytodawców (banki i inne instytucje finansowe) za niedopełnienie obowiązków wynikających z ustawy o kredycie konsumenckim. Polega na pozbawieniu kredytodawcy przychodu w postaci odsetek oraz innych kosztów należnych mu na podstawie umowy np. prowizji.

Do jakich kredytów stosuje się sankcję kredytu darmowego?

Sankcja kredytu darmowego obecnie wynika z ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim i ma zastosowanie do umów kredytów i pożyczek udzielanych przez banki i inne instytucje finansowe konsumentom.

Do ustawy wprowadzono także limit kwotowy, tj. kwota kredytu musi być niższa niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w innej walucie.

Aktualnie z ustawy o kredycie konsumenckim wyłączono także kredyty hipoteczne, co oznacza, że obecnie sankcji kredytu darmowego nie dotyczy kredytu hipotecznego.

Nie zawsze jednak tak było.

Kiedy sankcja kredytu darmowego dotyczy kredytu hipotecznego?

Sankcja kredytu darmowego nie dotyczy kredytów hipotecznych zawartych po 22 lipca 2017 r.

Wcześniej przepisy ustawy o kredycie konsumenckim obejmowały kredyty hipoteczne, choć w ograniczonym zakresie.

Dlatego sankcję kredytu darmowego możemy stosować na podstawie ustawy  z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim do kredytów hipotecznych zawartych w okresie od 18 grudnia 2011 r. do 21 lipca 2017 r. jeśli kwota kredytu jest niższa niż 255 550 zł.

Wcześniejsza ustawa  o kredycie konsumenckim również zawierała w przepisy o sankcji kredytu darmowego i miała zastosowanie do kredytów hipotecznych. Zatem sankcję kredytu darmowego stosujemy także do umów kredytu hipotecznego zawartych w okresie od 20 lipca 2006 r. do 17 grudnia 2011 r., ale tutaj kwota kredytu została ograniczona tylko do kwoty 80 000 zł.

Kiedy można skorzystać z sankcji kredytu darmowego?

Ustawa o kredycie konsumenckim przewiduje inne przesłanki do zastosowania sankcji kredytu darmowego dla kredytów konsumenckim i dla kredytów hipotecznych. W skrócie z sankcji kredytu darmowego można skorzystać jeśli kredytodawca nie przekazał nam w umowie wymaganych ustawą informacji albo przekazał je w sposób nieprawidłowy. Są to np. informacje dotyczące:

Kwoty kredytu;
Kosztów kredytu;
Całkowitej kwoty do zapłaty;
Oprocentowania;
Oprocentowania zadłużenia przeterminowanego;
Ustanawianych zabezpieczeń spłaty oraz kosztów ich ustanowienia;
Możliwości odstąpienia od umowy;
Możliwości wcześniejszej spłaty kredytu.

Należy pamiętać, że możliwość zastosowania sankcji kredytu darmowego jest ograniczona czasowo. Termin na skorzystanie z sankcji kredytu darmowego wynosi 1 rok od dnia wykonania umowy.

Jak skorzystać z sankcji kredytu darmowego?

Żeby skorzystać z sankcji kredytu darmowego kredytobiorca powinien złożyć odpowiednie oświadczenie. Oświadczenie musi być złożone w formie pisemnej, a zatem musi być podpisane. Oznacza to, że nie może być wysłane w formie np. mailowej. Najlepiej oświadczenie takie wysłać przesyłką pocztową na adres instytucji kredytowej albo złożyć w oddziale banku. Oświadczenie odnosi skutek z momentem jego doręczenia kredytodawcy.

Oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego nie musi zawierać uzasadnienia, to znaczy nie musimy wskazywać jakie naruszenia zarzucamy naszej umowie.

Jakie są skutki sankcji kredytu darmowego?

Jeśli chodzi o kredyty konsumenckie złożenie oświadczenia o sankcji kredytu darmowego ma skutek zarówno wsteczny, jak i na przyszłość. Po pierwsze kredytodawca powinien zwrócić nam poniesione już koszty kredytu, po drugie w przyszłości kosztów takich nie powinien od nas pobierać.

Inna sytuacja ma miejsce w przypadku kredytów hipotecznych. Jeśli zdecydujemy się na złożenie oświadczenia o sankcji kredytu darmowego, co do kredytu hipotecznego to skutkiem będzie jedynie zwrot kosztów poniesionych przez nas w okresie 4 lat przed złożeniem oświadczenia. Sankcja kredytu darmowego w przypadku kredytu hipotecznego nie ma zatem skutku na przyszłość.

Podważenie WIBOR czy sankcja kredytu darmowego

W ostatnim czasie dużo mówi się w kontekście kredytów hipotecznych o procesach mających na celu podważenie WIBORu.

WIBOR to stawka referencyjna stosowana do ustalenia oprocentowania kredytów hipotecznych oraz części kredytów konsumenckich. Oprocentowanie wówczas skonstruowane jest jako WIBOR + marża banku.

Procesy mają na celu unieważnienie umowy kredytu albo zmianę sposobu oprocentowania kredytu, tak by wyeliminować z niego WIBOR.

Co więc jest lepsze? Podważenie WIBOR czy sankcja kredytu darmowego?

Przede wszystkim należy ustalić czy do kredytu hipotecznego w ogóle mają zastosowanie przepisy dotyczące sankcji kredytu darmowego. Jeśli mamy wybór należy rozważyć kilka kwestii.

Przede wszystkim należy pamiętać, że możliwość zastosowania sankcja kredytu darmowego jest ograniczona czasowo (1 rok od wykonania umowy). Natomiast, w przypadku nieważności umowy czy też jej konkretnych postanowień ogranicza na wyłącznie termin przedawnienia roszczenia, który wynosi 6 lat od zakwestionowania przez kredytobiorcę postanowień umowy.

Co więcej, w przypadku kredytu hipotecznego zwrotowi podlegają tylko koszty poniesione w okresie 4 lat przed złożeniem oświadczenia o sankcji kredytu darmowego. Przy podważeniu WIBORu, jeśli umowa zostanie unieważniona zwrotowi podlegają wszystkie wpłacone środki a kredytobiorca zobowiązany jest do zwrotu wyłącznie kwoty faktycznie otrzymanej. Jeśli zaś sąd uzna, że umowa jest ważna, ale z oprocentowania powinno się usunąć WIBOR skutkiem będzie zwrot różnic pomiędzy dotychczas zapłaconymi odsetkami, a odsetkami należnymi po wyeliminowaniu WIBORu. W tym przypadku kredytobiorca otrzyma także skutek na przyszłość w postaci  zmiany oprocentowania kredytu w przyszłości. Pod kątem ekonomicznym jest to zatem korzystniejsze rozwiązanie.

Obecnie jednak nie ma żadnego prawomocnego wyroku dotyczącego nieważności WIBORu, natomiast pojawia się coraz więcej orzeczeń dotyczących sankcji kredytu darmowego.