Decyzja UOKiK
W grudniu 2021 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał decyzję (DOZIK-17/2021),
w której uznał praktyki Santander Consumer Bank S.A. za naruszające zbiorowe interesy konsumentów.
Szczególnie istotne było uznanie za sprzeczne z przepisami prawa (ustawą z dnia 12 maja 2011 r.
o kredycie konsumenckim) praktyki polegającej na wliczaniu do całkowitej kwoty kredytu kosztów ubezpieczenia.
Dla przypomnienia – całkowita kwota kredytu powinna obejmować wyłącznie środki udostępnione konsumentowi. Nie może obejmować kosztów kredytu, nawet jeśli zostały skredytowane.
Stanowisko sądu
Jednak na skutek odwołania banku, wyrokiem z dnia 20 maja 2024 r. Sąd Ochrony Konkurencji
i Konsumentów uchylił decyzję UOKiK.
SOKiK nie stwierdził jednak kategorycznie, że bank może wliczać koszty ubezpieczenia do całkowitej kwoty kredytu, ale że należy zbadać każdorazowo czy takie ubezpieczenie było obowiązkowe do zawarcia umowy kredytu.
Koszt ubezpieczenia wchodzi w skład całkowitego kosztu kredytu wyłącznie wtedy kiedy był obligatoryjny do otrzymania kredytu albo otrzymania go na oferowanych warunkach.
Zdaniem sądu, Prezes UOKiK nie wykazał by w każdym przypadku takie ubezpieczenie było obowiązkowe.
Co to oznacza dla klientów banku?
Jeśli do umowy kredytu musiało zostać zawarte ubezpieczenie, a jego koszt został wliczony do całkowitej kwoty kredytu to kwestię tego czy doszło do naruszenia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim powinien zbadać sąd w indywidualnej sprawie. Należy pamiętać, że wówczas kredytobiorca musi
w procesie wykazać, że ubezpieczenie to było obowiązkowe.
Jeśli zostaną spełnione powyższe przesłanki (tj. umowa ubezpieczenia była umową obligatoryjną do kredytu, a jego koszt został wliczony do całkowitej kwoty kredytu), konsument ma prawo złożyć oświadczenie o sankcji kredytu darmowego z uwagi na błędne wskazanie mu całkowitej kwoty kredytu (naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 4 u.k.k.).
Zgodnie z art. 45 ust. 1 u.k.k. po złożeniu oświadczenia o sankcji kredytu darmowego konsument ma prawo spłacać kredyt bez odsetek i innych kosztów. Najczęściej jednak bank nie uznaje takiego oświadczenia, a sprawa znajduje swój finał w sądzie.
