Postępowanie upadłościowe to kolejny etap na drodze ku życiu wolnemu od długów. Jest ono prowadzone po wydaniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości dłużnika i toczy się pod nową sygnaturą, tak więc jest to proces odrębny od tego prowadzonego do czasu ogłoszenia upadłości.
Postępowanie upadłościowe może zostać w kilku wskazanych przypadkach umorzone (umorzenie postępowania upadłościowego). Wskazane przypadku szczegółowa omawia art. 49110 ustawy prawo upadłościowe. Umorzenie postępowania następuje w momencie kiedy, jego dalszej prowadzenie byłoby zbędne lub niedopuszczalne.
Umorzenie postępowania upadłościowego – przesłanki
Jako pierwszą przesłankę prowadzącą do umorzenia postępowania ustawa wskazuję wniosek samego dłużnika, tak więc postępowanie zostanie umorzone, kiedy zawnioskuje o to sam zainteresowany. Opisana sytuacja nie może mieć miejsca jedynie w przypadku, gdy wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony przez wierzyciela, wtedy dłużnik nie może wnioskować o jego umorzenie.
Kolejną okolicznością, w której postępowanie upadłościowe zostanie umorzone jest sytuacja, kiedy upadły nie wskazał lub nie wydał syndykowi całego majątku, niezbędnych dokumentów lub w inny sposób nie wykonał ciążących na nim obowiązków. W takiej sytuacji sąd, z urzędu albo na wniosek syndyka lub wierzyciela, po wysłuchaniu upadłego, syndyka, a w razie potrzeby także wierzycieli, umarza postępowanie.
Sąd może jednak odstąpić od umorzenia postępowania upadłościowego, jeżeli uchybienie przez upadłego ciążącym na nim obowiązkom nie jest istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności, lub względami humanitarnymi. W związku z tym, że są to pojęcia nieostre, nie można jednoznacznie określić sytuacji, w których sąd odstąpi od umorzenia postępowania, wyjątki będą więc każdorazowo indywidualnie oceniane. Powyższe nie może mieć miejsca, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej został złożony przez wierzyciela.
Sąd z pewnością umorzy postępowanie, jeżeli zostanie ujawnione w toku prowadzonych czynności, że dane podane przez dłużnika we wniosku o ogłoszenie upadłości są niezgodne z prawdą lub niezupełne. I tutaj znowu pojawia się pewne odstępstwo od opisanej powyżej zasady, ponieważ, jeżeli wspominana niezgodność, lub niezupełność nie są istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności, lub względami humanitarnymi, sąd i w tym przypadku po dokonaniu indywidualnej oceny tych przesłanek, może odstąpić od umorzenia postępowania upadłościowego.
Podkreślić na koniec należy, że Sąd nie może umorzyć postępowania upadłościowego, jeżeli umorzenie postępowania mogłoby skutkować pokrzywdzeniem wierzycieli.
Na postanowienie w przedmiocie umorzenia postępowania przysługuje zażalenie.
Jakie skutki wywołuje umorzenie postępowania upadłościowego?
Postanowienie, w którym umorzono postępowanie upadłościowe, wywołuje szereg skutków wraz z jego uprawomocnieniem się, są to m.in.:
- dłużnik, którego upadłość ogłoszono, może z powrotem zarządzać swoim majątkiem, ponadto wydaje się jemu składniki majątku, które zostały zabezpieczone, jak i całą dokumentację; należy wskazać, że jeżeli dłużnik nie odbierze swojego majątku w terminie wyznaczonym przez syndyka, sędzia upadłościowy zarządzi likwidację majątku i określi sposób jego likwidacji – jeżeli natomiast likwidacja majątku w sposób określony przez sędziego okaże się niemożliwa, sędzia może nakazać przekazanie majątku np. na cele dobroczynne, a likwidacja odbędzie się na koszt upadłego dłużnika;
- powstaje przesłanka do wykreślenia wpisów o postępowaniu upadłościowym z księgi wieczystej i rejestru;
- uwaga, pamiętać należy, że wszystkie czynności podjęte w stosunku do majątku dłużnika w toku postępowania upadłościowego zachowują swoją ważność, tak więc, jeżeli jakiś składnik majątku został już spieniężony, a kwoty rozdysponowane lub przeznaczone na koszty postępowania, czynności te są nieodwracalne – w stosunku do sum zatrzymanych w depozycie, zostaną one zwrócone dłużnikowi po złożeniu przez niego stosownego wniosku w tym przedmiocie;
- wystąpi okoliczność, która będzie uzasadniała oddalenie wniosku o upadłość konsumencką przez sąd w okresie kolejnych 10 lat – chyba, że postępowanie zostanie umorzone na wniosek upadłego lub za uwzględnieniem kolejnego wniosku będą przemawiały zasady słuszności, lub względy humanitarne;
- umarza się wszczęte przez syndyka, procesy o uznanie za bezskuteczną czynności dokonanej przez upadłego z pokrzywdzeniem wierzycieli, a w procesach cywilnych upadły dłużnik wchodzi w postępowanie na miejsce syndyka.
Jak wynika z powyższego, umorzenie postępowania upadłościowego jest dosyć dotkliwe dla dłużnika, który poprzez upadłość chciałby dokonać swojego oddłużenia, gdyż w istocie zaistnienie, którejkolwiek z powyższych przesłanek sprowadza upadłego do punktu wyjściowego, pomijając oczywiście sytuacje, w której to dłużnik sam o takie umorzenie wnioskuje, ponieważ dla przykładu – jego sytuacja finansowa uległa poprawie i jest ona w stanie regulować swoje wymagalne zobowiązania.
Jednakże w innym przypadku jest to o tyle dotkliwe, że nasza sytuacja finansowa w dalszym ciągu nie zostaje rozwiązana, po umorzeniu postępowania, na kolejne ubieganie się o upadłość należy czekać aż 10 lat, wniosek złożony wcześniej sąd upadłościowy najprawdopodobniej odrzuci, tak więc wypełniając wniosek o ogłoszenie upadłości, należy dołożyć wszelkich starań, aby jego treść była w jak najlepszej zgodności ze stanem faktycznym.
