Ogłoszenie upadłości to czasem jedyne wyjście dla osób ciężko zadłużonych. Upadłość bez majątku, bo np. komornik zajął dobytek dłużnika, jest coraz częstszą praktyką. Niestety zadłużenie Polaków rośnie, a usługa oddłużania cieszy się sporym zainteresowaniem. Upadłość konsumencka jest ostatecznym, ale skutecznym sposobem na wyjście z długu. Jak wygląda upadłość konsumencka bez majątku 2024? Czy w ten sposób można w całości zaspokoić roszczenia wierzycieli? Ile trwa upadłość konsumencka bez majątku?
Czytaj również: Rola syndyka w postępowaniu upadłościowym – uprawnienia syndyka i podejmowane działania
Upadłość konsumencka a brak majątku
Większość osób kojarzy upadłość konsumencką z masą upadłości. Słusznie, bo likwidacja majątku dłużnika to najważniejszy etap postępowania upadłościowego. Spieniężenie masy upadłości nie jest warunkiem koniecznym do wszczęcia procedury upadłościowej. Co więcej, brak majątku, który można by spieniężyć, znacznie skraca czas postępowania. No dobrze, ale skoro dłużnik nie posiada dobytku, to w jaki sposób ogłoszenie upadłości może mu pomóc?
Upadłość bez majątku odbywa się na nieco innych zasadach, chociaż większość etapów postępowania jest bardzo podobna do standardowej procedury upadłościowej. Na ogół upadłość konsumencka składa się z następujących etapów:
- dłużnik składa wniosek o ogłoszenie upadłości;
- sąd rozpoznaje wniosek;
- po kilku miesiącach sąd wydaje orzeczenie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej;
- do sprawy zostaje przydzielony syndyk;
- syndyk tworzy listę wierzycieli i bada, co wchodzi w skład masy upadłości;
- majątek dłużnika zostaje zlikwidowany (sprzedany);
- syndyk dzieli fundusze pomiędzy wierzycieli.
Upadłość konsumencka bez majątku różni się tym, że zamiast likwidacji masy upadłości, dłużnik spłaca zadłużenie zgodnie z planem spłaty wierzycieli. Projekt takiego planu tworzy syndyk. W standardowej procedurze również może się zdarzyć, że zaistnieje konieczność stworzenia harmonogramu spłaty. Ma to miejsce tylko wówczas, gdy fundusz uzyskany z likwidacji majątku nie wystarczył na pokrycie roszczeń wierzycieli.
Syndyk a brak majątku
Nie dość, że upadły wcale nie musi posiadać majątku, to nie musi również posiadać źródła dochodu. Wówczas sąd może umorzyć dług na okres do 5 lat. Jeżeli dłużnik uzyska w międzyczasie źródło dochodu, sąd ustala plan spłaty. Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że nie ma możliwości, aby zataić informacje o potencjalnej poprawie sytuacji finansowej. Dłużnik, którego dług tymczasowo umorzono, zobowiązany jest do regularnego składania sprawozdań.
Co w momencie, gdy upadły posiada niewielkie możliwości zarobkowe? Harmonogram spłaty wierzycieli jest ustalany tak, aby dłużnik nie został pozbawiony środków na utrzymanie. W związku z tym zdarza się, że planu spłaty nie uda się zrealizować w całości. Mówiąc wprost, czasem kwota, jaką w ramach planu spłacił dłużnik, nie odpowiada wartości długu, jaki zaciągnął u wierzycieli. Wówczas pozostała część zobowiązania zostaje umorzona. Harmonogram ustalany jest maksymalnie na okres 7 lat. Jeżeli dłużnik doprowadził do stanu niewypłacalności w sposób nieumyślny, plan spłaty będzie realizowany przez 3 lata.
Art, 491 (15) ust. 4 Pr. up.:
W postanowieniu o ustaleniu planu spłaty wierzycieli sąd określa, w jakim zakresie i okresie, nie dłuższym niż trzydzieści sześć miesięcy, upadły jest obowiązany spłacać zobowiązania, które w postępowaniu upadłościowym prowadzonym zgodnie z przepisami części pierwszej zostałyby uznane na liście wierzytelności, oraz jaka część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli.
Warunki upadłości bez majątku
W trakcie postępowania upadłościowego nie da się ukryć swojego majątku. Oczywiście można próbować, do czego nie zachęcamy. Jeśli już ktoś się na to zdecyduje, to zazwyczaj dokonuje on aktu darowizny lub sprzedaje swój majątkiem przed ogłoszeniem upadłości. W przypadku pierwszego rozwiązania syndyk ma prawo złożyć skargę pauliańską. Natomiast jeśli chodzi o zbycie majątku, nie ma ono większego sensu. Syndyk z łatwością może sprawdzić ostatnich 5 lat historii dłużnika. Jeśli ten zdecyduje się na nieczyste zagranie, postępowanie upadłościowe najprawdopodobniej zostanie umorzone, a dłużnik będzie musiał szukać innego wyjścia.
Aby uniknąć tego typu sytuacji, dłużnik na wstępie musi udowodnić swoją wiarygodność. Uspokajamy, nie wiąże się to z koniecznością podjęcia dodatkowych działań. Podobnie jak w przypadku standardowego postępowania, dłużnik musi złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Nie ma znaczenia, czy dłużnik posiada majątek, czy też nie – i tak musi szczegółowo opisać swoją sytuację. Upadłość bez majątku zdarza się rzadziej, dlatego warto pochylić się nieco nad udokumentowaniem swojej sytuacji. Na tym etapie często przydaje się wsparcie prawnika.
Czy można ogłosić upadłość bez majątku?
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby dłużnik ogłosił upadłość bez majątku.
Ile trwa praca syndyka bez majątku?
W przypadku upadłości bez majątku rola syndyka po stworzeniu harmonogramu spłaty ogranicza się do dopilnowania realizacji planu spłaty. W większości wypadków jest on realizowany przez okres 3 lat.
Ile trzeba mieć długu, żeby ogłosić upadłość?
Przepisy nie wskazują minimalnej wartości długu, od której dłużnik może ogłosić upadłość. W przypadku zadłużenia o niewielkiej wartości warto skorzystać z innych metod oddłużania.
Ile kosztuje upadłość konsumencka bez majątku?
Opłata od wniosku wynosi 30 zł, do tego dochodzą koszty postępowania. Upadłość bez majątku z pełnomocnictwem to koszt 17 zł od osoby.
Bibliografia:
- Michalak K., Ogłoszenie upadłości osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej na podstawie znowelizowanej ustawy Prawo Upadłościowe i Naprawcze, [w:] „Transformacje prawa prywatnego”, Kraków, 2009
