Upadłość konsumencka to ostatnia deska ratunku dla dłużnika, który stał się niewypłacalny. Syndyk pełni kluczową funkcję w postępowaniu, dbając o interes zarówno dłużnika, jak i wierzyciela. Wiele wątpliwości wynika z niewiedzy na temat uprawnień syndyka, będąc źródłem niepotrzebnego stres. Z artykułu dowiesz się m.in., na czym polega zarządzanie majątkiem w upadłości przez syndyka, jak wygląda spłata zobowiązań w upadłości oraz czy w procedurze upadłościowej obowiązuje kwota wolna od zajęcia.
Czytaj również: Czy syndyk bada historię konta?
Rola syndyka w procedurze upadłościowej
Syndyk nie jest zaangażowany bezpośrednio w postępowaniu upadłościowym, lecz działa w imieniu sądu, przejmując kontrolę nad majątkiem – zarządza nim, chroni przed uszkodzeniem lub przejęciem i doprowadza do jego likwidacji. Głównym celem syndyka jest doprowadzenie do spłaty wierzycieli upadłego, a tym samym wyeliminowanie długów.
Zajęcie majątku przez syndyka
Egzekucja majątku to nie to samo co przejęcie praw do zarządzania majątkiem. Pierwszy termin dotyczy uprawnień egzekutora, czyli komornika. Po ogłoszeniu upadłości egzekucja jest niedopuszczalna. Syndyk ma zupełnie inny zakres działań. Już sam fakt, że działa on w postępowaniu upadłościowym sugeruje, że nie może on dokonać egzekucji.
Rozpoczęcie procedury upadłościowej, w przeciwieństwie do postępowania egzekucyjnego, jest zazwyczaj konsekwencją świadomej decyzji dłużnika. Owszem, w pewnych sytuacjach jest to jedyne wyjście, które może uchronić osobę zadłużoną przed egzekucją, jednak w dalszym ciągu jest to element procesu oddłużania.
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej odbywa się decyzją sądu. Aby do tego doszło, dłużnik lub któryś z wierzycieli musi złożyć odpowiedni wniosek (art. 20 Pr. up.). Natomiast wierzyciel może wnioskować o upadłość dłużnika tylko w kilku przypadkach.
Art. 8. Prawo upadłościowe
Ogłoszenie upadłości osoby fizycznej po zakończeniu działalności gospodarczej
1. Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą, także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok.
Art. 9. Prawo upadłościowe
Wniosek wierzyciela o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy niezgłoszonego do rejestru
Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która faktycznie prowadziła działalność gospodarczą, nawet wówczas gdy nie dopełniła obowiązku jej zgłoszenia we właściwym rejestrze, jeżeli od dnia zaprzestania prowadzenia działalności nie upłynął rok.
Dochody podlegające zajęciu przez syndyka
Chcąc dowiedzieć się, co podlega zajęciu przez syndyka, należy sobie odpowiedzieć na pytanie, co wchodzi w skład masy upadłości. Prawo jasno wskazuje, jakimi składnikami majątku może zarządzać syndyk. W myśl art. 61 Prawo upadłościowe, z chwilą ogłoszenia upadłości majątek dłużnika staje się masą upadłościową. Z kolei art. 62 informuje, że w skład masy upadłości wchodzi majątek należący do dłużnika w dniu ogłoszenia upadłości oraz majątek nabyty w toku postępowania.
Nie oznacza to jednak, że syndyk może beztrosko zając cały dobytek upadłego. Ustalenie masy upadłości następuje poprzez dokonanie spisu inwentarza. Jest to pierwsza czynność podejmowana przez syndyka. W skład masy upadłości wchodzą:
- ruchomości;
- nieruchomości;
- wierzytelności;
- prawa majątkowe np. akcje i udziały w spółkach, prawa autorskie i obligacyjne.
W skład masy upadłości nie wchodzi m.in.:
- wynagrodzenie w części niepodlegającej zajęciu – tzw. wysokość potrąceń określa art. 87 i 87 (1) Kodeksu pracy;
- mienie wyłączone spod egzekucji zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego;
- środki pieniężne znajdujące się na rachunku podmiotu kwalifikowanego objętym blokadą;
- Suma pieniędzy zdobyta poprzez wykorzystanie zabezpieczenia rejestrowego albo hipoteki – jeśli osoba upadła pełniła funkcję zarządcy zabezpieczenia lub hipoteki, w części przydzielonej zgodnie z ustaleniami umowy mianującej zarządcę dla pozostałych wierzycieli.
Jak wygląda proces likwidacji masy upadłości?
W ciągu 30 dni od ogłoszenia upadłości syndyk powinien dokonać spisu inwentarza wraz ze stworzeniem planu likwidacyjnego. Termin ten może się wydłużyć, jeśli w skład masy upadłości wchodzi wiele różnych składników majątkowych znajdujących się w różnych miejscach. Zgodnie z art. 308 Pr. up. w następnej kolejności syndyk likwiduje, czyli spienięża majątek upadłego. Istnieje tutaj pewna dowolność, bowiem sprzedaż może odbyć się w drodze przetargu, aukcji lub z wolnej ręki.
Jeżeli wartość likwidowanej masy upadłości nie pokrywa w całości roszczeń wierzycieli, sąd może postanowić o realizacji planu spłaty wierzycieli. Harmonogram ten nie może być realizowany dłużej niż 36 miesięcy. Wyjątek stanowi tzw. rażące niedbalstwo, czyli świadome doprowadzenie do zadłużenia. Postępowanie upadłościowe, z wyłączeniem okresu spłaty wierzycieli, zwykle około roku.
Skarga na czynności syndyka
Wierzyciel i dłużnik mają prawo złożyć skargę w związku z nadużyciem funkcji syndyka. Art. 491(12) Pr. up. podpowiada, że skargę należy złożyć w terminie do 7 dni od momentu naruszenia prawa lub zaniechania czynności. Pismo należy przekazać syndykowi, którego obowiązkiem jest sporządzenie w przeciągu trzech dni uzasadnienia lub wyjaśnienia przyczyn zaniechania działania. Następnie uzasadnienie razem ze skargą trafia do sądu upadłościowego, który ma siedem dni na rozpatrzenie pisma lub jego uzupełnienie.
Skarga nie wstrzymuje postępowania upadłościowego, chyba że sąd to zarządzi. Sąd może odrzucić skargę, względem czego przysługuje zażalenie. Jeśli skarga zostanie odrzucona, sąd może zlecić syndykowi konkretne działania lub zabronić ich wykonania, uwzględniając treść skargi.
Zastanawiasz się, czy upadłość konsumencka to dobre rozwiązanie?
W skład naszego zespołu wchodzi sztab prawników o szerokim zakresie specjalizacji. Walczymy o prawa dłużnika, pomagamy odzyskać stabilizację finansową, jak również analizujemy zasadność złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Szukasz skutecznego sposobu na pozbycie się długu? Skonsultuj się z ekspertem, który dokładnie przeanalizuje Twoją sytuację.
Upadłość konsumencka to pewna droga do odzyskania finansowej równowagi, ale niekoniecznie jedyna. Skorzystaj z wiedzy wykwalifikowanych prawników, którzy mają za sobą lata doświadczenia. Legal Media to miejsce powstałe z pasji i gotowości na walkę o Twoją przyszłość bez długu.
Co wchodzi w skład masy upadłości?
W skład masy upadłości wchodzą ruchomości, nieruchomości i wierzytelności.
Co syndyk może zabrać?
Syndyk może zabrać tylko składniki majątku nieobjęte wyłączeniem z masy upadłości (art 63 Pr. up.).
Jakie dochody podlegają zajęciu przez syndyka, a które są wolne od zajęcia?
Zajęciu podlegają dochody z pracy, umów cywilnoprawnych oraz emerytur czy rent. Syndyk nie ma prawa zająć świadczeń socjalnych.
Bibliografia:
- Mikołajewicz J.m Sachajki M., Kwalifikacje syndyka. Problematyka intertemporalna, [w:] „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, 2013, [dostęp z dnia: 7.12.23], https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_14746_rpeis_2013_75_1_4
