Niedomaganie się przez wierzycieli spłaty długu może wpłynąć na przedawnienie roszczeń. Jest to jednak stwierdzenie, które najczęściej znajduje odzwierciedlenie tylko w teorii. Wierzyciel na ogół pilnuje swoich interesów i stara się zrobić wszystko, by nie ponieść strat. Nie zmienia to faktu, że dłużnik zawsze a szanse na to, by jego dług się przedawnił nie tylko, gdy wierzyciel zrezygnuje z dochodzenia roszczenia.
Czytaj również: 10 sposobów jak pozbyć się długów
Przedawnienie roszczeń pieniężnych
Obecnie każdy dług może ulec przedawnieniu. Zwykle jednak toczące się postępowanie przerywa bieg przedawnienia. Do lipca 2018 roku przedawnienie roszczenia nie było brane pod uwagę przez sądy z urzędu. Oznacza to, że jeszcze kilka lat wstecz dłużnik nie mógł liczyć na przedawnienie, jeśli nie zgłosił odpowiedniego zarzutu. Nowelizacja przepisów okazała się jednak niekorzystna dla wierzycieli, gdyż po upływie terminu, nie będą mogli domagać się zwrotu roszczenia od dłużnika.
Dochodzenie roszczeń jest tematem dużej części rozpraw sądów cywilnych. Z uwagi na to Kodeks cywilny szczegółowo reguluje przepisy dotyczącej tej kwestii, przy czym rozróżnia on dwa typy roszczeń:
- roszczenia okresowe;
- roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Różnią się one nie tylko terminem przedawnienia, ale także charakterem zobowiązania. Roszczenie okresowe opiera się na prostej zależności, która zakłada, że im dłużej roszczenie trwa, tym większe się staje. W praktyce należą do nich m.in. odsetki, czynsze, płatności za usługi abonamentowe czy alimenty.
Z kolei roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej to, jak wynika z nazwy, wszelkie zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub, gdy jedna ze stron posiada status przedsiębiorcy.
Co mówią przepisy?
Osoby, które chcą dowiedzieć się szczegółów na temat regulacji dotyczących przedawnienia roszczenia, odsyłamy do art. 117-125 Kodeksu cywilnego. Tutaj postaramy się podsumować kilka najważniejszych informacji. Przypominamy, że nowelizacja przepisów z 2018 roku wprowadziła zmiany korzystne dla dłużników. W Internecie jednak wciąż „stare” przepisy mieszają się z „nowymi”, wprowadzając czytelników w błąd.
Przedawnienie roszczeń art 117 125 Kodeksu cywilnego zawiera najistotniejsze regulacje kwestii przedawnienia. Dowiadujemy się z nich przede wszystkim, że:
- standardowo termin przedawnienia roszczenia wynosi 6 lat, wyjątek stanowią wymienione wyżej roszczenia okresowe i roszczenia związane z prowadzeniem działalności, dla których termin przedawnienia wynosi 3 lata;
- koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata;
- po upływie terminu przedawnienia wierzyciel nie może żądać spłaty zobowiązania;
- bieg przedawnienia może zostać zawieszony w wyjątkowych sytuacjach;
- bieg przedawnienia przerywa się w momencie, gdy sąd rozpoznaje sprawę lub gdy dłużnik uzna roszczenie;
- po każdym przerwaniu bieg przedawnienia rozpoczyna się od nowa.
Dodatkowo, jeśli przedawnienie było krótsze zgodnie z wcześniejszymi przepisami Kodeksu Cywilnego, to termin przedawnienia zaczyna biec od dnia wejścia w życie nowej ustawy. Natomiast, jeśli termin przedawnienia już się rozpoczął przed wejściem w życie nowej ustawy i zgodnie z wcześniejszymi przepisami termin ten upłynąłby wcześniej, to przedawnienie następuje zgodnie z tym wcześniejszym terminem.
Jak liczyć termin przedawnienia
Kluczowym zagadnieniem jest ustalenie początku i końca biegu przedawnienia. Jak przytacza art. 120 K.c.:
Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.
Uwaga! Roszczenie staje się wymagalne w momencie, gdy upłynął termin płatności.
Terminy przedawnienia przyporządkowane są do rodzaju roszczenia. Terminy przedawnienia kc tabela prezentuje się tak:
Przykład: Jak liczyć 3 letni okres przedawnienia? Jeżeli roszczenie stało się wymagalne 10 lutego 2019 roku, termin przedawnienia upłynie 10 lutego 2022 roku. Zwróćmy uwagę na lata przestępne.
Jakie są skutki przedawnienia roszczenia?
Przede wszystkim wierzyciel traci możliwość dochodzenia swojego roszczenia, gdy te ulegnie przedawnieniu. Oznacza to, że dłużnik będzie zwolniony z obowiązku uregulowania zobowiązania.
Roszczenie nadal jednak nie wygasa, a dłużnik w dalszym ciągu może zaspokoić wierzyciela, ale nie na drodze przymusu. Jeśli dłużnik ureguluje zobowiązanie nie będąc świadomym, że uległo przedawnieniu, może ubiegać się o zwrot środków.
Po jakim czasie przedawnia się roszczenie?
Najczęściej wyróżnia się 6 letni, 3 letni i 2 letni okres przedawnienia roszczeń. To kiedy roszczenie ulegnie przedawnieniu, zależy od rodzaju zobowiązania. Po 6 latach przedawnia się większość roszczeń cywilnoprawnych.
Obliczenie terminu przedawnienia nie zawsze jest proste. W niektórych przypadkach samodzielne obliczenia mogą zakończyć się sukcesem, ale czasem po prostu lepiej zgłosić się po pomoc do profesjonalisty. Rozwiązaniem może się okazać także kalkulator przedawnienia roszczeń. Prawidłowe obliczenie terminu przedawnienia pozwala uniknąć spłaty przedawnionego zobowiązania, jednocześnie ułatwiając oddalenie powództwa.
Kiedy 6 a kiedy 10 lat przedawnienia?
Przed nowelizacją przepisów roszczenia stwierdzone wyrokiem sądu przedawniały się po 10 latach. Aktualnie termin ten został skrócony do 6 lat.
Kiedy roszczenie się nie przedawnia?
Przedawnieniu mogą ulec tylko i wyłącznie roszczenia cywilnoprawne. Analogicznie roszczenia, które nie mają charakteru cywilnoprawnego, nie ulegają przedawnieniu np. roszczenia o ochronę dóbr osobistych.
Czy po 10 latach dług ulega przedawnieniu?
Według obecnie obowiązujących przepisów maksymalny termin na przedawnienie roszczeń wynosi 6 lat.
