Brak możliwości uregulowania zobowiązań często prowadzi do zadłużenia, jednak umorzenie długu jest możliwe w pewnych sytuacjach. Kłopoty finansowe mogą przydarzyć się każdemu. Czasami brak płynności finansowej wynika z przyczyn niezależnych od dłużnika. Utrata pracy, zmniejszenie dochodów czy problemy zdrowotne, to zaledwie kilka scenariuszy, których nie sposób przewidzieć.
Zanim podejmiesz próbę anulowania zadłużenia, powinieneś wiedzieć, czego oczekiwać i jakie przeszkody możesz napotkać. Decyzja o umorzeniu długów najczęściej wynika z dobrej woli wierzyciela. Nie trudno przypuszczać, że jest to trudne do wyegzekwowania. Po stronie dłużnika stoi prawo, które gwarantuje możliwość wnioskowania o zwolnienie ze spłaty długów. Jak wygląda taki wniosek i jakie skutki ma anulowanie długu? W artykule znajdziesz odpowiedzi na te i inne pytania.
Czytaj również: negocjacje z wierzycielem
Zwolnienie z długu – o co chodzi?
Umorzenie długu, nazywane zwolnieniem z długu oznacza, że wierzyciel odpuszcza dłużnikowi spłatę części lub całości zobowiązania. Zgodnie z art. 508. Kodeksu cywilnego:
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Dług anulowany jest najczęściej na wniosek dłużnika. Prawo przewiduje jednak, by to wierzyciel spisał stosowne oświadczenie. Z oczywistych względów taka sytuacja raczej się nie zdarza, gdyż rezygnacja z dalszego dochodzenia roszczenia wiąże się z utratą pieniędzy przez wierzyciela.
Bez względu na to, kto jest inicjatorem, zwolnienie z długu ma charakter umowy (porozumienia) pomiędzy stronami. Nawet jeśli do umorzenia długów dojdzie na prośbę dłużnika, co też ma miejsce najczęściej, wciąż musi on potwierdzić na piśmie, że akceptuje decyzję wierzyciela o zrzeczeniu się roszczenia.
O umorzenie długów można wnioskować w dowolnym momencie istnienia wierzytelności. Zaakceptowanie wniosku skutkuje tym, że podmiot, wobec którego dłużnik ma zobowiązanie, bezwzględnie nie może dalej dochodzić wierzytelności.
Umorzenie a przedawnienie długu
Zrozumienie różnicy między anulowaniem a przedawnieniem długu jest jedną z najważniejszych kwestii w sprawie zadłużenia. W obu przypadkach chodzi o zaprzestanie dochodzenia roszczenia przez wierzyciela, jednak terminów tych nie można używać zamiennie.
Przedawnienie to termin prawny oznaczający utratę prawa do dochodzenia roszczeń przez uprawnionego, w wyniku upływu określonego czasu. Jeśli wierzyciel nie dochodzi swojego roszczenia przed upływem terminu przedawnienia, bezpowrotnie traci on prawo do jego dochodzenia na drodze sądowej lub innej drodze prawnej.
Wniosek o umorzenie długu
Na wstępie zaznaczamy, że niezależnie od okoliczności warto dbać o dobre stosunki z wierzycielem. Jeżeli przeczuwasz kłopoty z płynnością finansową, spróbuj renegocjować warunki umowy. Istnieje możliwość, że w ten sposób dług zostanie rozłożony na wygodniejsze do spłaty raty lub spłata rat zostanie na pewien czas odroczona.
Zdajemy sobie sprawę, że nie zawsze okoliczności pozwalają na wypracowanie kompromisu. Wniosek o umorzenie długu najlepiej jest złożyć przed skierowaniem sprawy na drogę sądową, jednak pismo można składać nawet w postępowaniu komorniczym. W każdym wypadku zalecamy przestrzegać wymogów formalnych i uzupełniania pisma o niezbędne elementy, takie jak:
- nazwa miejscowości i data podpisania wniosku;
- wskazanie, o jaki konkretnie dług chodzi;
- podanie adresu i imienia i nazwiska wierzyciela oraz dłużnika;
- wskazanie okoliczności, które uniemożliwiają dalszej spłatę zobowiązania;
- prośba o anulowanie długu częściowe lub całościowe
Uwaga! Nie ma jednego właściwego wzoru podania o umorzenie długów. W Internecie bez problemu dostępne są gotowe formularze. Zdecydowanie odradzamy sporządzania pisma na własną rękę. Wierzyciel może, ale nie musi zaakceptować wniosku, a co ważniejsze, nieumiejętne spisanie dokumentu może posłużyć wierzycielowi jako pretekst do wznowienia dochodzenia wierzytelności.
Umorzenie długu alimentacyjnego
Dług alimentacyjny odnosi się do sytuacji, w której osoba nie wywiązuje się z nałożonego przez sąd obowiązku regularnego płacenia alimentów. Z uwagi na wyjątkowy charakter zadłużenia, jeśli dłużnik osiągnie stan niewypłacalności, część lub całość zobowiązania pokrywa Fundusz Alimentacyjny. W ten sposób powstaje zadłużenie alimentacyjne, które musi zostać uregulowane.
Umorzenie długu alimentacyjnego u komornika ma miejsce tylko, jeśli uprzednie opłaty zostaną uregulowane przez dłużnika. Tutaj anulowanie długu odbywa się na wniosek wierzyciela, czyli dziecka, które osiągnęło pełnoletność lub prawnego opiekuna dziecka niepełnoletniego. Dodatkowo z art. 30. Ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów dowiadujemy się, że na wniosek dłużnika alimentacyjnego możliwe jest umorzenie długów z uwagi na sytuację dochodową i rodzinną.
Warto mieć świadomość, że zadłużenie może zostać anulowane na wniosek dłużnika pod pewnymi warunkami:
- po upływie 3 lat możliwe jest umorzenie 30% długu;
- po co najmniej 5 latach dłużnik może złożyć podanie o zwolnienie ze spłaty 50% długu;
- umorzenie całości długu możliwe jest po 7 latach sumiennego wywiązywania się ze spłaty alimentów
Umorzenie długu po śmierci
Nagła śmierć dłużnika intuicyjnie kojarzy się z automatycznym umorzeniem długu. Niestety w rzeczywistości zadłużenie często przechodzi w spadku na osoby spokrewnione. Są dwa sposoby na uniknięcie tej nieprzyjemnej sytuacji:
- odrzucenie spadku;
- przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza to jedna z form dziedziczenia, która polega na objęciu spadku w taki sposób, że spadkobierca nie odpowiada za długi zmarłego poza granicami wartości odziedziczonego majątku. Innymi słowy, jeśli wartość długu zmarłego przekracza wartość spadku, to spadkobierca nie ponosi odpowiedzialności za jego spłatę.
Do umorzenia długów po śmierci dłużnika może dojść również z uwagi na specyficzny charakter zobowiązania lub w sytuacji, gdy umowa zawierała klauzulę o anulowaniu długu po śmierci dłużnika.
Prośba o umorzenie długu bankowego
Zasadniczo zwolnienie ze spłaty długu bankowego odbywa się na tych samych zasadach co umorzenie innego rodzaju wierzytelności. Banki niechętnie umarzają kredyty, dlatego dłużnik najczęściej musi mieć naprawdę ważny powód, by do tego doszło. Wśród argumentów przemawiających za anulowaniem długu przez instytucję finansową, znajdują się czynniki takie, jak:
- śmierć współmałżonka, co wiąże się z obniżeniem dochodów;
- niepełnosprawność w stopniu znacznym, która wyklucza możliwość podjęcia pracy;
- poważna choroba, która często wiąże się z dużymi wydatkami;
- nagła utrata majątku na skutek klęski żywiołowej lub katastrofy
Zwolnienie z długu a podatek dochodowy
Umorzenie długów może mieć konsekwencje podatkowe dla dłużnika, ponieważ w niektórych sytuacjach traktowane jest jako dochód. Co za tym idzie, może zostać opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Temat ten jest złożony i obszerny, dlatego postaramy się przedstawić sprawę w telegraficznym skrócie.
Wszystko zależy od tego, czy wierzyciel anulujący dług ujął zobowiązanie jako przychody należne, czy przedawnione. Informacje na ten temat powinny znaleźć się w porozumieniu zawieranym między dłużnikiem a wierzycielem. Jeśli zadłużenie zostało określone w umowie jako przychód należny, zostanie on potraktowany jako koszt podatkowy. Na korzyść dłużnika jest określenie umorzonego długu jako przychód przedawniony. Wówczas co do zasady nie zostanie on obciążony podatkiem dochodowym.
Anulowanie długu u komornika
W sytuacji, gdy próby odzyskania pieniędzy przez komornika okazują się nieskuteczne, może on zakończyć postępowanie egzekucyjne. Dzieje się tak, gdy dłużnik:
- nie posiada stałego zatrudnienia lub źródła utrzymania;
- jego wpływy na konto prawnie nie podlegają zajęciu np. minimalne wynagrodzenie;
- nie posiada nieruchomości, ani ruchomości, którą można poddać licytacji komorniczej;
- nie posiada zabezpieczenia w formie oszczędności
Jeżeli ma miejsce jedna z wymienionych wyżej sytuacji, istnieje szansa, że postępowanie komornicze zostanie umorzone. Nie oznacza to jednak, że dług zniknie. Dłużnik zostanie wpisany do rejestru dłużników niewypłacalnych, a dodatkowo nie będzie posiadał zdolności kredytowej.
Upadłość konsumencka a umorzenie długów
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej znane jest jako jeden ze sposobów na pozbycie się zadłużenia. Czy jednak termin ten jest tożsamy z umorzeniem długów? Zdecydowanie nie.
Mimo iż postępowanie upadłościowe ma na celu pozbycie się długu, nie jest równoznaczne ze zwolnieniem ze spłaty wierzytelności. Kluczowy jest fakt, że majątek osoby ogłaszającej upadłość poddawany jest likwidacji. Mówiąc prościej, majątek dłużnika, który decyduje się na wszczęcie postępowania upadłościowego, zostaje przejęty przez syndyka, który spieniężając masę upadłości. Uzyskany w ten sposób fundusz przeznaczony jest na zaspokojenie roszczeń wierzycieli.
Czy warto wnioskować o umorzenie długu?
Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. W pierwszej kolejności należy podkreślić, że sytuacja dłużnika jest kwestią indywidualną.
Podanie o zwolnienie ze spłaty zadłużenia dla jednej osoby może okazać dobrą decyzją, a w przypadku drugiej podjęcie negocjacji z wierzycielem stworzy warunki umożliwiające spłatę zobowiązania. Każdorazowo trudną sytuację finansową warto skonsultować z ekspertem. W ten sposób dłużnik ma pewność, że wybrana droga działania okaże się słuszna.
Jak sprawdzić, czy dług jest przedawniony?
Najprostszym sposobem na kontrolowanie zasadności roszczenia jest sprawdzenie bazy Biura Informacji Kredytowej. Rejestr BIK przechowuje i udostępnia informacje na temat klientów banków i firm pożyczkowych.
Umorzenie długu – po ilu latach?
Jak wspomnieliśmy wyżej, podanie o zwolnienie z długu można złożyć w każdym momencie istnienia zobowiązania. Przedawnienie roszczenia, czyli automatyczne umorzenie długów wobec przedsiębiorcy najczęściej ma miejsce po 3 latach.
