Umorzenie długu w postępowaniu upadłościowym to standardowa część procedury. Nie oznacza to wcale, że dług znika, gdyż upadłość ma na celu zaspokojenie wierzyciela. W zależności od okoliczności dług może zostać umorzony w całości lub częściowo. Nawet chwilowa utrata płynności finansowej potrafi dać się we znaki. Postępowanie upadłościowe to jedno z wielu rozwiązań, z którego pomocą osoba niewypłacalna może wrócić na stabilny grunt finansowy.
Czytaj również: Upadłość konsumencka krok po kroku
Na czym polega postępowanie upadłościowe?
Na wstępie warto wspomnieć, że prawo rozróżnia dwa rodzaje postępowania upadłościowego:
- upadłość konsumencka;
- upadłość gospodarcza (firmy).
Z upadłości konsumenckiej skorzystać może tylko osoba fizyczna, czyli nieprowadząca działalności gospodarczej. Analogicznie przedsiębiorcy mogą skorzystać z upadłości gospodarczej. Wyjątkiem jest sytuacja, w której osoba niewypłacalna prowadziła firmę w przeszłości, ale w momencie ogłoszenia jej nie prowadzi (wykreślenie działalności z CEIDG). W takim wypadku ma ona prawo ogłosić upadłość jako konsument.
Procedury różnią się od siebie przede wszystkim stopniem złożoności i kosztami. Ogłoszenie upadłości gospodarczej to działanie na zdecydowanie większą skalę, co przekłada się na wyższe koszty postępowania. Dodatkowo upadłość firmy może zostać przeprowadzona w dwóch trybach, zależnie od sytuacji: trybie likwidacyjnym lub naprawczym. Istotą postępowania upadłościowego jest umorzenie części lub całości długu oraz zaspokojenie roszczeń wierzycieli. Jest to tożsame z przywróceniem równowagi finansowej upadłego.
Kiedy można ogłosić upadłość?
Z postępowania upadłościowego nie można skorzystać ot tak. Konsument może ogłosić upadłość dopiero w momencie, gdy stan niewypłacalności utrzymuje się dłużej niż 3 miesiące. W przypadku działalności gospodarczej stan ten musi utrzymywać się dłużej niż 24 miesiące.
W tym miejscu należy powiedzieć sobie, czym właściwie jest niewypłacalność. Zgodnie z art. 11 Prawo upadłościowe jest to stan, w którym firma lub konsument utracili zdolność do regulowania swoich pieniężnych zobowiązań.
Postępowanie upadłościowe rozpoczyna się po rozpatrzeniu przez sąd wniosku o upadłość. Podkreślamy, że bez względu na status dłużnika i rodzaj upadłości, wniosek powinien zostać złożony w terminie do 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości.
Ogłoszenie upadłości w praktyce
Postępowanie upadłościowe można podzielić na trzy etapy:
- złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości;
- właściwe postępowanie upadłościowe;
- ogłoszenie upadłości.
Skupmy się na najistotniejszym, czyli na tym, co dzieje się po oficjalnym ogłoszeniu upadłości. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa syndyk, czyli organ, który zarządza majątkiem upadłego. Ma on za zadanie spieniężyć masę upadłościową w celu zaspokojenia roszczeń wierzycieli. Prawo upadłościowe art. 342 rozróżnia wierzycieli z podziałem na cztery kategorie należności:
- należności ze stosunku pracy;
- należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne;
- odsetki od należności wymienionych wyżej i/lub sądowe i administracyjne kary oraz należności z tytułu darowizn i zapisów;
- należności wspólników i akcjonariuszy z tytułu podpisania umowy pożyczki.
Oddłużanie nie powinno trwać dłużej niż 36 miesięcy. Jeśli dłużnik nie ma wystarczającego majątku na pokrycie roszczeń, sąd ustala plan spłaty wierzycieli. Szczegóły na ten temat znajdują się w art. 491 [15] Prawo upadłościowe.
Plan spłaty wierzycieli a umorzenie długów
Zacznijmy od tego, że sąd musi ustalić plan spłaty w taki sposób, aby nie przewyższał on możliwości dłużnika. Co za tym idzie, sytuacja upadłego jest drobiazgowo badana, a plan spłaty ułożony w taki sposób, by dłużnik był w stanie go zrealizować. Jeśli wierzyciel nie zostanie zaspokojony w całości w ramach planu spłaty, długi te zostają umorzone. Nie ma w tym wypadku znaczenia, czy chodzi o upadłość przedsiębiorcy, czy konsumenta.
Warto wspomnieć również o tym, że upadły może wnioskować o umorzenie długu bez realizacji planu spłaty. Dotyczy to osób, których sytuacja jest na tyle trudna, że nie ulega wątpliwości, iż trwale nie są one w stanie realizować spłaty. Sąd może też umorzyć zobowiązanie warunkowo, jeżeli niezdolność upadłego do realizacji planu spłaty jest tymczasowa. Warunkowe umorzenie długu może zyskać charakter definitywny, jeśli w ciągu 5 lat od ogłoszenia upadłości dłużnik lub wierzyciel nie złoży wniosku o ustalenie planu spłaty.
Co z długami po umorzeniu postępowania upadłościowego?
Do umorzenia postępowania upadłościowego może dojść tylko w szczególnych przypadkach, takich jak:
- wierzyciele żądają umorzenia postępowania;
- majątek dłużnika jest niewystarczający, aby pokryć koszty postępowania;
- wierzyciele nie złożyli zaliczki na rzecz kosztów postępowania;
- upadły nie wykonał ciążących na nim obowiązków np. nie wydał syndykowi całego majątku.
Jeśli do umorzenia dojdzie na skutek zaniedbań upadłego, wierzyciel będzie dochodził roszczenia w inny sposób. Natomiast jeśli postępowanie upadłościowe okaże się zbędne np. z uwagi na wniosek wierzyciela, dłużnik odzyskuje prawo do zarządzania majątkiem.
Jakie długi nie wchodzą do upadłości konsumenckiej?
Do masy upadłościowej nie zalicza się wynagrodzenia upadłego w części niepodlegającej zajęciu oraz majątku wyłączonego z egzekucji (art.831 Kodeksu cywilnego).
Co sprawdza sąd przed ogłoszeniem upadłości konsumenckiej?
Zanim sąd wyda decyzję w sprawie ogłoszenia upadłości, sprawdza, czy wniosek dłużnika lub wierzyciela jest zasadny. W skrócie sąd bada sytuację dłużnika celem zweryfikowania jego stanu finansowego.
Czy po upadłości konsumenckiej anulują się długi?
Po zakończeniu postępowania upadłościowego anulowane są tzw. długi nawrotne np. karty kredytowe i niespłacone rachunki.
Umorzenie długu w postępowaniu upadłościowym dotyczy długu, który nie został uregulowany w ramach planu spłaty wierzycieli.
Bibliografia:
