Każde roszczenie ma swój „okres ważności”. Przedawnienie długu oznacza, że dłużnik nie jest już prawnie zobowiązany do uregulowania zaległych płatności. Chociaż termin sześciu lat jest często przywoływany w kontekście przedawnienia, to jednak długość terminu przedawnienia zależy od specyfiki danego roszczenia. Jakie roszczenia ulegają przedawnieniu, a które nigdy się przedawniają? Kiedy rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia? Na te i inne pytania znajdziesz odpowiedzi w dalszej części artykułu.
Czytaj również: Jak wyjść z długów nie mając pieniędzy?
Spis treści
Przedawnienie długu w 2023 r.
Przedawnienie to jedno z podstawowych pojęć w prawie cywilnym, które w kontekście różnego rodzaju roszczeń pojawia się praktycznie zawsze. Termin przedawnienie to po prostu pewien okres, po którego upływie wierzyciel traci prawo do żądania od dłużnika spłaty zadłużenia. Innymi słowy, gdy dług przedawni się, dłużnik w dalszym ciągu może uregulować zobowiązanie, ale nikt nie może go do tego przymusić np. uruchamiając windykację. Zgodnie z art. 117 k.c. przedmiotem przedawnienia mogą być tylko i wyłączenie roszczenia majątkowe, czyli żądania finansowe.
Termin przedawnienia jest różny w zależności od rodzaju roszczenia. Zgodnie z tym roszczenia mogą przedawnić się:
- po roku np. roszczenia z tytułu umowy przewozu
- po dwóch latach np. roszczenia z tytułu umowy o dzieło;
- po trzech latach np. odsetki;
- po 5 latach przedawniają się tylko roszczenia podatkowe;
- po 6 latach np. dług spadkowy
Lista roszczeń jest długa, omawialiśmy ją już w innym artykule. Jeśli jesteś zainteresowany tematem, “Przedawnienie roszczeń” znajdziesz kompletną listę.
Jakie roszczenia nie ulegają przedawnieniu?
Wspomnieliśmy, że przedawnieniu ulegają tylko roszczenia majątkowe. Analogicznie zatem roszczenia niemajątkowe nie tracą „ważności”. Ponadto przedawnieniu nie ulegają roszczenia niemające charakteru cywilnoprawnego, czyli takie, które nie wynikają z umów lub relacji cywilnoprawnych np. roszczenia procesowe.
Uwaga, w szczególnych okolicznościach nie przedawniają się również niektóre roszczenia majątkowe. Przykładowo wyłączone z przedawnienia jest roszczenie windykacyjne i negatoryjne dotyczące nieruchomości.
Nowelizacja przepisów a termin przedawnienia
Ustawa z 13 kwietnia 2018 roku zmieniła zasady przedawnienia roszczeń. Przed nowelizacją przepisów, która weszła w życie 9 lipca 2018 roku, obowiązywały trzy terminy przedawnienia:
- 10 lat
ogólny termin przedawnienia;
- 3 lata
termin przedawnienia roszczeń okresowych i roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej;
- 10 lat
termin przedawnienia roszczeń stwierdzonych prawomocnym wyrokiem sądu.
W wyniku zmian wprowadzonych w przepisach prawnych dotychczasowy okres dziesięciu lat został zastąpiony okresem przedawnienia trwającym 6 lat. Nowe przepisy dotyczą zarówno ogólnego terminu przedawnienia, jak i terminu przedawnienia roszczeń, które zostały potwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu. Zmiana ta jest niezmiernie ważna, zwłaszcza dla osób zadłużonych. Warto zaznaczyć, że trzyletni termin nie uległ zmianie.
Bieg terminu przedawnienia
Bieg terminu przedawnienia to określenie procesu, w ramach którego wierzyciel po upływie określonego czasu traci prawo do dochodzenia roszczenia. Kwestia ta regulowana jest przez następujące artykuły Kodeksu cywilnego:
Art. 118. [Terminy przedawnienia]
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
Art. 120. [Początek biegu terminu przedawnienia]
§ 1.
Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.
§ 2.
Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia.
Zgodnie z powyższym, początek biegu terminu przedawnienia zaczyna się od daty, na którą wyznaczono spłatę roszczenia lub od dnia, w którym podjęto próbę odzyskania roszczenia.
Zawieszenie biegu terminu przedawnienia
W trakcie biegu terminu przedawnienia dochodzenie roszczenia może być tymczasowo utrudnione. Taka sytuacja jest na niekorzyść dla wierzyciela, który nie może skutecznie dochodzić długu, a jednocześnie kończy mu się czas na wyegzekwowanie należności. Przepisy zabezpieczają wierzycieli przed taką sytuacją, umożliwiając zawieszenie biegu terminu przedawnienia.
Art. 121. [Zawieszenie biegu terminu przedawnienia]
Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
1)
co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom – przez czas trwania władzy rodzicielskiej;
2)
co do roszczeń, które przysługują osobom niemającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę – przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
3)
co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu – przez czas trwania małżeństwa;
4)
co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody;
5)
co do roszczeń objętych umową o mediację – przez czas trwania mediacji;
6)
co do roszczeń objętych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej – przez czas trwania postępowania pojednawczego.
Można zatem uznać, że Art. 121 k.c. wyróżnia 4 typy zdarzeń, które stanowią przesłankę do zawieszenia biegu terminu przedawnienia:
- Okres trwania małżeństwa;
- Okres sprawowania opieki lub kurateli;
- Okres trwania małżeństwa;
- Okres, w którym tzw. siła wyższa uniemożliwia dochodzenie roszczenia.
Po jakim czasie przedawnia się zadłużenie?
To zależy od rodzaju roszczenia. Roszczenie może przedawnić się w terminie od roku do 6 lat.
Czy po 10 latach dług ulega przedawnieniu?
Zgodnie z nowelizacją przepisów termin dziesięcioletni uległ skróceniu. Aktualnie ogólny termin przedawnienia i termin przedawniania dla roszczeń stwierdzonych prawomocnym wyrokiem sądu wynosi 6 lat.
Jaki dług nie ulega przedawnieniu?
Co do zasady przedawnieniu nie ulegają roszczenia niemajątkowe i nieposiadające charakteru cywilnoprawnego. W szczególnych wypadkach nie przedawniają się też niektóre roszczenia majątkowe.
Czy długi przedawniają się automatycznie?
Po stronie dłużnika leży odpowiedzialność za to, aby udowodnić, że jego dług uległ przedawnieniu. Nie ma co liczyć, że wierzyciel sam zaprzestanie dochodzenia roszczenia ze względu na przedawnienie długu.
Bibliografia:
